Het gebruik van elektronica in huishoudtoestellen heeft ongetwijfeld geleid
tot een betere werking, een lager energieverbruik en een lagere productiekost.
Bovendien namen de mogelijkheden van de toestellen toe.
Een gelijkaardige evolutie doet zich nu ook voor in de elektrische
installatie van de woning.
Elektronica werd eerst toegepast in de
beveiligingsinstallaties, later ook in de elektrische installatie.
Andere
componenten zijn al vrij goed ingeburgerd, zoals dimmers, timers en
elektronische thermostaten.
Deze componenten opereren veelal autonoom, er is m.a.w. geen interactie of samenwerking tussen bv. het verlichtingssysteem en de beveiligingsinstallatie van de woning, de zonnewering en de thermostaat.
Geleidelijk ontwikkelde zich een nieuwe technologie die de sturing en de onderlinge optimale samenwerking van de technische uitrusting van de woning mogelijk maakte. Deze technologie noemt men domotica. De term is het resultaat van onderstaande samenvoeging.
Maar volgende definitie maakt een en ander nog duidelijker:
"Domotics is the integration of services in small buildings that
facilitates security, energy saving, comfort and communication."
Domotica en immotica zijn twee sterk vergelijkbare begrippen, doch de vertrekbasis en de accenten liggen duidelijk anders.
De essentie van domotics is de functie voor de gebruiker. Afhankelijk van de eisen van de gebruiker of de bewoner kunnen volgende functies geïntegreerd worden. Volgende functies behoren tot de mogelijkheden:
Bij het gebruik van een videofoon kan men van in de woning praten met iemand die aanbelt en deze persoon ook zien. Domotica maakt het mogelijk om dit videobeeld op het Tv-scherm te tonen, (beeld in beeld), of op het computerscherm. In geval van afwezigheid kunnen deze videobeelden worden opgenomen op de videorecorder of op schijf in de computer. Bij inbraak kunnen de beelden van de computer langs een telefoonlijn worden doorgestuurd naar de bewakingsfirma.
Rookdetectoren geven brandalarm, sluiten alle ramen en ontsteken alle
verlichting in geval van brand.
In een verder ontwikkeld systeem wordt bij de melding van de brand aan de
hulpdiensten automatisch aangegeven in welk vertrek van de woning de brandhaard
werd gedetecteerd. De melding, het doorgeven van het adres en van de plaats van
de sleutel of de toegangscode worden gedaan door een elektronische stem in de
alarmcentrale van de woning. Waterlekdetectoren signaleren een waterlek en
sluiten automatisch de watertoevoer af. Temperatuurdetectoren in diepvriezers
signaleren een te hoge temperatuur.
Hulpcontacten op differentieelautomaten en zekeringen signaleren een
spanningsonderbreking.
Wordt een inbraak gedetecteerd dan ontsteekt de domotica alle verlichting in de woning. Verder ontwikkelde systemen geven samen met de oproep naar de hulpdiensten door in welk vertrek van de woning de inbreker zich bevindt en volgen hem verder doorheen de woning.
Op wel bepaalde tijdstippen worden de verschillende huishoudtoestellen ingeschakeld. Het energiebeheer van het domoticasysteem zal de inschakeltijdstippen zo aanpassen dat de spreiding van de belasting voor het elektriciteitsnet optimaal is en bij voorkeur aan het voor de klant goedkoopste tarief wordt gewerkt.
Domotica kan automatisch de verwarmingsthermostaten instellen op economie-,
stand-by- en comforttemperatuur.
De stand-by-temperatuur in een lokaal wordt geactiveerd tijdens de perioden dat
er een reële kans is dat dit lokaal zal worden gebruikt.
Een aanwezigheidsdetector (dezelfde als die voor de verlichting) stuurt de
thermostaat van stand-by naar comforttemperatuur van zodra iemand het lokaal
effectief gebruikt. Raamdetectoren, die ook worden gebruikt voor
inbraakalarmering, schakelen de verwarming uit indien een raam wordt geopend. De
intelligentie van het domoticasysteem zal niet alleen de gewenste temperaturen
instellen op de gegeven tijdstippen, maar ook rekening houden met de
opwarmperiode én de afkoelperiode.
Domotica zal de verwarming dus vroeger dan opgegeven starten zodat het lokaal op
elk tijdstip op de gevraagde temperatuur is. Voor het opgegeven tijdstip waarop
de verwarming naar de economie moet gaan heeft het systeem het bevel al
uitgevoerd. In een goed geïsoleerde woning duurt het immers relatief lang voor
een kamer 1 graad is afgekoeld. Verloopt die afkoeling geleidelijk dan wordt ze
als comfortabel ervaren en zal de energie voor de verwarming worden uitgespaard.
Een zonnedetector detecteert het zonlicht en zal de zonnewering uitschuiven
als de zon een voldoende lange periode blijft schijnen. Die actie wordt niet
uitgevoerd als de binnentemperatuur lager is dan de comforttemperatuur of als er
teveel wind is.
Rekening houdend met de comforttemperatuur wordt het dus mogelijk gratis
zonnewarmte effectief te gebruiken. Ook al zijn de bewoners niet thuis dan kan
deze gratis bijverwarming ervoor zorgen dat later minder energie nodig is voor
het opwarmen tot comforttemperatuur. In geval van wind wordt de zonwering
automatisch ingeschoven.
Domotica kan automatisch de verlichting in een lokaal ontsteken en regelen
tot op een lichtniveau dat je op voorhand hebt bepaald.
Praktisch gebeurt dat door een aanwezigheidsdetector die nagaat wanneer iemand
in de kamer is of een lichtcel die de lichtintensiteit meet. Na het verlaten van
de kamer zal de verlichting na enige tijd doven. Alleen als men wil afwijken van
deze automatische acties, is een manueel ingrijpen nodig. De afstandsbediening
laat dat ingrijpen op ieder ogenblik toe.
De afstandsbediening kan in een bepaalde kamer, bijvoorbeeld de living, verschillende voorgeprogrammeerde lichtinstellingen realiseren. Afzonderlijke dimmers worden conform ingesteld voor de algemene verlichting, de gerichte spots op de schilderijen, de gerichte spot op de plantenbak en de staanlamp. Een druk op toets één van de afstandsbediening stelt alles in op "tv kijken", toets twee stelt de verlichting optimaal in op "bezoekers", toets drie stelt bijvoorbeeld alle verlichting van de living in op" intiem" en toets vier regelt alle verlichting optimaal op "lezen".
De integratie van communicatie en domotica (verlichting, klimaatregeling, beveiliging) laat de gebruiker toe zijn woning te beheren en te controleren van op afstand (via telefoon, modem of Personal Computer).
integratie van audiovisuele apparaten en communicatiekanalenDe centrale audiovisuele installatie verspreidt beeld en geluid in alle ruimten van de woning. Men kan echter gaan koppelen, zodat we met één installatie op meerdere plaatsen kunnen luisteren naar de radio. Verschillende merken van audiovisuele apparaten laten nu al koppeling met domoticasystemen toe. De bediening kan dan gebeuren d.m.v. een afstandsbediening of door een drukknop van het domoticasysteem.
Ook het televisietoestel leent zich tot integratie. In combinatie met een videoparlofoon kan men bijvoorbeeld een beeld op het televisiescherm krijgen als er iemand aanbelt en wanneer dat Tv-toestel aanstaat.
Domotica is een nieuwe technologie. Kenmerkend voor elke vernieuwing is dat ze wordt geconfronteerd met een zekere weerstand. Voor velen is dit ook het geval ten overstaan van domotica. Door zijn techniciteit lijkt domotica voor veel mensen iets dat enkel voor specialisten is weggelegd.
Niets is minder waar. Domotica kan effectief de veiligheid en het comfort in een woning positief beïnvloeden en het energieverbruik/kost verlagen. Het domoticasysteem kan worden geprogrammeerd aan de hand van het profiel van de bewoners van de woning.
De bewoners zijn zich meestal niet bewust van de beslissingen die het domoticasysteem neemt en de acties die erop volgen. Ze zijn zich wel bewust van hun lagere energiefactuur en hun comfortabele en veilige woning.
